Công nghệ Video Hỗ trợ Trọng tài (VAR) đã trở thành một phần không thể thiếu, nhưng cũng gây tranh cãi bậc nhất trong bóng đá Anh kể từ khi được áp dụng rộng rãi tại Premier League. Gần đây, đề xuất loại bỏ VAR của Wolves càng làm dấy lên cuộc tranh luận nảy lửa về Tương Lai Của VAR Trong Bóng đá Anh Và Khả Năng Cải Tiến của nó. Liệu công nghệ này có thực sự nâng cao tính công bằng, hay đang dần bào mòn cảm xúc và sự hấp dẫn vốn có của môn thể thao vua tại xứ sở sương mù? Hãy cùng ‘tinnongthethao.com’ mổ xẻ vấn đề gai góc này.
Sự xuất hiện của VAR được kỳ vọng sẽ giảm thiểu những sai sót nghiêm trọng của trọng tài, mang lại sự công bằng tuyệt đối cho các trận đấu. Tuy nhiên, thực tế lại phức tạp hơn nhiều. Những quyết định việt vị “sợi tóc”, những tình huống bóng chạm tay gây tranh cãi kéo dài, hay sự thiếu nhất quán trong việc áp dụng luật đã khiến VAR nhiều lần trở thành tâm điểm chỉ trích của người hâm mộ, cầu thủ và cả các huấn luyện viên.
VAR ở Anh: Hành trình đầy sóng gió
VAR chính thức được giới thiệu tại Premier League vào mùa giải 2019-2020, sau một thời gian thử nghiệm ở các giải đấu cúp. Mục tiêu ban đầu rất rõ ràng: can thiệp vào các tình huống “rõ ràng và hiển nhiên” liên quan đến bàn thắng, penalty, thẻ đỏ trực tiếp và nhận diện sai cầu thủ.
Tuy nhiên, ngay từ những ngày đầu, VAR đã vấp phải sự hoài nghi. Các quyết định thường mất nhiều thời gian, làm gián đoạn nhịp độ trận đấu và khiến cảm xúc của cầu thủ lẫn khán giả bị nguội lạnh. Những pha quay chậm, kẻ vạch để xác định lỗi việt vị chỉ vài milimet khiến nhiều người cảm thấy bóng đá đang trở nên quá máy móc, mất đi tính tự nhiên.
VAR gây tranh cãi dữ dội trong một trận đấu tại giải Ngoại hạng Anh với quyết định việt vị sít sao
Mùa giải này qua mùa giải khác, danh sách các tình huống gây tranh cãi liên quan đến VAR ngày càng dài thêm. Từ những bàn thắng bị từ chối vì lỗi việt vị ở… nách áo, đến những quả penalty bị bỏ qua hoặc được thổi một cách khó hiểu, VAR dường như tạo ra nhiều vấn đề hơn là giải quyết chúng. Sự thiếu nhất quán trong cách các trọng tài VAR khác nhau diễn giải cùng một tình huống là một trong những yếu điểm lớn nhất.
Những tranh cãi không hồi kết: VAR đang giết chết cảm xúc?
Không thể phủ nhận VAR đã giúp sửa chữa một số sai lầm rõ ràng của trọng tài chính. Tuy nhiên, cái giá phải trả dường như quá đắt.
- Thời gian kiểm tra kéo dài: Những phút chờ đợi căng thẳng, khi trọng tài đứng yên nghe tai nghe hoặc chạy ra màn hình xem lại, phá vỡ hoàn toàn dòng chảy của trận đấu. Niềm vui vỡ òa sau một bàn thắng có thể bị dập tắt bởi một quyết định việt vị muộn màng.
- Quyết định việt vị “milimet”: Việc sử dụng công nghệ để soi xét từng chi tiết nhỏ nhất, phân định ranh giới việt vị bằng những vạch kẻ ảo đôi khi chỉ cách nhau vài milimet, bị nhiều người xem là đi ngược lại tinh thần của luật việt vị. Liệu lợi thế nhỏ như vậy có thực sự ảnh hưởng đến cục diện?
- Sự thiếu nhất quán: Cùng một pha bóng chạm tay, trận này thổi penalty, trận khác lại không. Cùng một pha vào bóng nguy hiểm, có lúc là thẻ đỏ, có lúc chỉ là thẻ vàng. Sự thiếu đồng bộ trong việc áp dụng VAR giữa các trọng tài và các trận đấu khác nhau gây ra sự bất mãn lớn.
- Giảm vai trò trọng tài chính: Một số ý kiến cho rằng VAR đang làm giảm quyền uy và khả năng ra quyết định tức thời của trọng tài chính trên sân.
- Trải nghiệm trên sân vận động: Khán giả trên sân thường không được biết lý do tại sao VAR can thiệp, dẫn đến sự hoang mang và khó chịu. Họ chỉ thấy trận đấu bị dừng lại mà không hiểu chuyện gì đang xảy ra.
“VAR được đưa vào để sửa chữa những sai lầm rõ ràng và hiển nhiên, nhưng đôi khi nó lại săm soi những thứ quá nhỏ nhặt, làm mất đi sự tự nhiên và cảm xúc của bóng đá,” một cổ động viên lâu năm của Arsenal chia sẻ.
Liệu VAR có bị “khai tử” tại Premier League?
Đề xuất loại bỏ VAR của Wolverhampton Wanderers trước thềm mùa giải 2024-2025 đã gây chấn động làng bóng đá Anh. Mặc dù đề xuất này cuối cùng đã bị các câu lạc bộ Premier League bác bỏ với tỷ lệ 19-1, nó cho thấy mức độ bất mãn hiện hữu đối với hệ thống này.
Thay vì loại bỏ hoàn toàn, các câu lạc bộ đã đồng thuận tập trung vào việc cải thiện VAR. Premier League và PGMOL (Cơ quan quản lý trọng tài chuyên nghiệp Anh) cam kết sẽ thực hiện những thay đổi đáng kể để nâng cao hiệu quả và giảm bớt những tác động tiêu cực của công nghệ này. Điều này khẳng định rằng, ít nhất trong tương lai gần, VAR vẫn sẽ tồn tại, nhưng buộc phải thay đổi.
Hướng tới tương lai: Các giải pháp cải tiến VAR nào khả thi?
Vậy, tương lai của VAR trong bóng đá Anh và khả năng cải tiến nào đang được xem xét? Đây là những hướng đi tiềm năng nhất:
Công nghệ việt vị bán tự động (Semi-automated offside technology – SAOT)
Đây được xem là giải pháp hứa hẹn nhất để giải quyết vấn đề việt vị gây tranh cãi. SAOT sử dụng nhiều camera chuyên dụng và trí tuệ nhân tạo để theo dõi vị trí của các cầu thủ và bóng, tự động xác định các tình huống việt vị một cách nhanh chóng và chính xác hơn nhiều so với việc kẻ vạch thủ công hiện tại.
- Ưu điểm: Giảm đáng kể thời gian kiểm tra việt vị, tăng tính khách quan, loại bỏ các quyết định việt vị “milimet” gây tranh cãi.
- Thách thức: Chi phí lắp đặt và vận hành hệ thống, cần thời gian để tích hợp hoàn chỉnh.
Công nghệ này đã được thử nghiệm thành công tại World Cup 2022 và Champions League, cho thấy tiềm năng lớn khi áp dụng tại Premier League. Việc Premier League dự kiến triển khai SAOT vào mùa giải tới là một bước tiến quan trọng.
Minh họa cách thức hoạt động của công nghệ việt vị bán tự động đang được kỳ vọng áp dụng tại Premier League
Cải thiện giao tiếp và tính minh bạch
Một trong những vấn đề lớn nhất của VAR là sự thiếu minh bạch trong quá trình ra quyết định. Các giải pháp bao gồm:
- Phát sóng âm thanh trao đổi VAR: Cho phép khán giả nghe được cuộc trao đổi giữa trọng tài chính và trọng tài VAR (tương tự như trong bóng bầu dục hoặc một số giải bóng đá khác như MLS). Điều này giúp hiểu rõ hơn lý do đằng sau mỗi quyết định.
- Hiển thị giải thích trên màn hình lớn: Cung cấp thông báo rõ ràng trên màn hình sân vận động giải thích lý do VAR can thiệp và kết quả cuối cùng.
- Công khai các quyết định sau trận: PGMOL, dưới sự dẫn dắt của Howard Webb, đã có những nỗ lực công khai phân tích các tình huống VAR gây tranh cãi sau vòng đấu, nhưng cần làm tốt hơn nữa.
Nâng cao chất lượng trọng tài VAR
Việc vận hành VAR đòi hỏi những kỹ năng khác biệt so với trọng tài trên sân. Cần có sự đầu tư vào:
- Đào tạo chuyên sâu: Xây dựng chương trình đào tạo chuyên biệt cho các trọng tài VAR.
- Chuyên môn hóa: Xem xét việc có những trọng tài chỉ chuyên trách công việc tại phòng VAR, thay vì kiêm nhiệm cả hai vai trò.
Điều chỉnh luật và ngưỡng can thiệp
- Ngưỡng “Rõ ràng và hiển nhiên”: Cần có sự nhất quán hơn trong việc xác định thế nào là một lỗi “rõ ràng và hiển nhiên” đáng để VAR can thiệp. Có thể nâng ngưỡng can thiệp lên cao hơn để tránh săm soi những lỗi nhỏ nhặt.
- Luật bóng chạm tay: Tiếp tục điều chỉnh và làm rõ luật bóng chạm tay để giảm bớt sự mơ hồ và các quyết định gây tranh cãi.
Người hâm mộ luôn mong muốn được cập nhật tin tức bóng đá mới nhất, đặc biệt là những thay đổi có thể ảnh hưởng trực tiếp đến trải nghiệm xem của họ.
Tác động đến trải nghiệm người hâm mộ
Suy cho cùng, bóng đá là dành cho người hâm mộ. Bất kỳ thay đổi nào, kể cả việc áp dụng công nghệ, cũng cần đặt trải nghiệm của họ lên hàng đầu. VAR hiện tại đang làm gián đoạn cảm xúc, gây hoang mang và đôi khi là sự phẫn nộ. Việc cải tiến VAR không chỉ là nâng cao tính chính xác, mà còn phải khôi phục lại niềm vui và sự liền mạch khi thưởng thức một trận cầu đỉnh cao.
Liệu những cải tiến sắp tới có đủ để làm hài lòng đám đông? Liệu SAOT có phải là “viên đạn bạc”? Hay bóng đá Anh sẽ phải chấp nhận sống chung với những tranh cãi không hồi kết từ VAR?
Góc nhìn chuyên gia
Chúng tôi đã có cuộc trao đổi ngắn với các chuyên gia bóng đá về vấn đề này:
Bình luận viên Anh Quân: “VAR là xu thế tất yếu của bóng đá hiện đại để hướng tới sự công bằng. Vấn đề không nằm ở bản thân công nghệ, mà ở cách chúng ta sử dụng nó. Việc áp dụng việt vị bán tự động và tăng cường minh bạch là những bước đi đúng đắn. Tuy nhiên, cần giữ được sự cân bằng, không để công nghệ làm mất đi ‘linh hồn’ của trận đấu.”
Cựu trọng tài FIFA Hoàng Ngọc Tuấn: “Tính nhất quán là chìa khóa. PGMOL cần có những hướng dẫn rõ ràng, chi tiết và đảm bảo tất cả trọng tài VAR đều áp dụng luật một cách đồng bộ. Việc phát sóng hội thoại VAR có thể là con dao hai lưỡi, cần cân nhắc kỹ lưỡng để tránh gây thêm áp lực không cần thiết cho trọng tài, nhưng chắc chắn cần minh bạch hơn với người hâm mộ.”
Kết bài
Tương lai của VAR trong bóng đá Anh và khả năng cải tiến của nó vẫn là một chủ đề nóng bỏng. Rõ ràng, việc loại bỏ hoàn toàn VAR không phải là giải pháp được đa số ủng hộ tại thời điểm này. Thay vào đó, trọng tâm đang được đặt vào việc cải tiến công nghệ và quy trình vận hành, với hy vọng lớn đặt vào công nghệ việt vị bán tự động và các biện pháp tăng cường tính minh bạch.
Mục tiêu cuối cùng là tìm ra điểm cân bằng hoàn hảo: tận dụng lợi ích của công nghệ để đảm bảo tính công bằng tối đa, đồng thời giữ gìn được nhịp độ, cảm xúc và sự hấp dẫn nguyên bản của bóng đá Anh. Hành trình cải tổ VAR chắc chắn sẽ còn nhiều thử thách, nhưng đó là con đường bắt buộc phải đi để công nghệ này thực sự phục vụ tốt nhất cho môn thể thao vua.
Bạn nghĩ sao về tương lai của VAR tại Premier League? Những cải tiến nào là cần thiết nhất? Hãy chia sẻ ý kiến của bạn ở phần bình luận bên dưới!
